دندان‌های شیری بخش مهمی از رشد دهان و دندان کودک هستند. این دندان‌ها علاوه بر کمک به جویدن و هضم غذا، در ایجاد فضای مناسب برای رویش دندان‌های دائمی نیز نقش حیاتی دارند. به طور طبیعی، افتادن دندان‌های شیری از سن ۵ تا ۷ سالگی آغاز می‌شود و تا حدود ۱۲ سالگی ادامه دارد. اما در برخی کودکان، این فرآیند با تأخیر مواجه می‌شود. در این مقاله به بررسی دلایل دیر افتادن دندان شیری، عوارض آن و روش‌های درمانی می‌پردازیم.
دلایل و عوارض دیر افتادن دندان شیری در کودکان
دیر افتادن دندان شیری می‌تواند علل مختلفی داشته باشد:
عوامل ژنتیکی
گاهی تأخیر در افتادن دندان شیری ارثی است. اگر والدین دیر دندان‌های شیری خود را از دست داده باشند، احتمال دارد کودک نیز همین الگو را دنبال کند.
کمبودهای تغذیه‌ای
کمبود کلسیم، ویتامین D و سایر مواد معدنی می‌تواند روند طبیعی رشد و ریزش دندان‌ها را به تأخیر بیندازد.
عدم تعادل هورمونی
بیماری‌هایی مانند کم‌کاری تیروئید یا مشکلات غدد درون‌ریز از عوامل مؤثر در دیر افتادن دندان شیری هستند.
عدم وجود دندان دائمی در زیر دندان شیری
در برخی موارد به دلیل مشکلات ژنتیکی یا جنینی، دندان دائمی زیر دندان شیری تشکیل نمی‌شود و همین موضوع مانع افتادن به موقع دندان شیری می‌گردد.
جوش خوردن دندان شیری به استخوان (آنکیلوز)
در این شرایط، دندان شیری به استخوان فک چسبیده و امکان افتادن طبیعی آن وجود ندارد.
حل نشدن کامل ریشه دندان شیری
گاهی مسیر رویش دندان دائمی تغییر می‌کند و ریشه دندان شیری به طور کامل تحلیل نمی‌رود، در نتیجه دندان دیرتر می‌افتد.
ضربه و آسیب به فک یا دندان‌ها
صدمات دوران کودکی می‌توانند روی ریشه و روند افتادن دندان‌های شیری اثر منفی بگذارند.
بیماری‌ها و عفونت‌ها
برخی بیماری‌های سیستمیک یا عفونت‌های دهانی می‌توانند فرآیند طبیعی افتادن دندان شیری را مختل کنند.
عوارض دیر افتادن دندان شیری
اگر دندان شیری بیش از حد در دهان باقی بماند، ممکن است مشکلات زیر به وجود آید:
-به‌هم‌ریختگی و نامرتبی دندان‌های دائمی به دلیل کمبود فضا
-پوسیدگی دندان شیری (زیرا دندان‌های شیری نسبت به دندان‌های دائمی ضعیف‌ترند)
-مشکلات گفتاری به دلیل اختلال در رشد دندان‌ها
-کاهش اعتماد به نفس کودک به دلیل تفاوت با همسالان
-ایجاد مشکلات ارتودنسی در آینده به دلیل رویش نامناسب دندان‌های دائمی
چه زمانی باید نگران شد؟
اگر کودک شما تا ۷ سالگی هیچ دندان شیری را از دست نداده یا دندان‌های شیری لق هستند اما نمی‌افتند، بهتر است به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید. همچنین اگر دندان دائمی در حال رویش باشد اما دندان شیری هنوز سر جای خود باقی مانده، نیاز به بررسی تخصصی وجود دارد.
درمان دیر افتادن دندان شیری
دیر افتادن دندان شیری همیشه به معنی مشکل جدی نیست، اما در برخی موارد می‌تواند سلامت دندان‌های دائمی را تحت تأثیر قرار دهد. درمان این موضوع به علت اصلی بستگی دارد. در ادامه مهم‌ترین روش‌های درمان را بررسی می‌کنیم:
1. معاینه تخصصی توسط دندانپزشک کودکان
اولین قدم برای درمان، مراجعه به دندانپزشک اطفال است. دندانپزشک با گرفتن شرح حال، بررسی وضعیت دندان‌ها و در صورت نیاز تهیه رادیوگرافی (عکس دندان) می‌تواند تشخیص دهد که آیا دندان دائمی زیر دندان شیری وجود دارد یا خیر، ریشه دندان تحلیل رفته یا هنوز باقی مانده و یا مشکل دیگری باعث تأخیر شده است.
اهمیت این مرحله در این است که بدون تشخیص دقیق، هیچ درمانی مؤثر نخواهد بود.
2. حمایت تغذیه‌ای
تغذیه مناسب در رشد و افتادن به‌موقع دندان‌ها نقش کلیدی دارد. کودک باید رژیم غذایی سرشار از:
-کلسیم (شیر، ماست، پنیر، بادام)
-ویتامین D (نور خورشید، ماهی، تخم‌مرغ)
فسفر و منیزیم (حبوبات، سبزیجات سبز تیره)
را دریافت کند.
کمبود این مواد می‌تواند استحکام ریشه دندان را افزایش داده و باعث شود دندان دیرتر بیفتد.
3. رعایت بهداشت دهان و دندان
دندان‌های شیری اگر مدت طولانی‌تری در دهان بمانند، بیشتر در معرض پوسیدگی و عفونت قرار می‌گیرند. بنابراین مسواک زدن دو بار در روز با خمیر دندان مناسب سن کودک و استفاده از نخ دندان ضروری است.
بهداشت دهان علاوه بر پیشگیری از پوسیدگی، به سلامت لثه‌ها کمک کرده و شرایط مناسب‌تری برای رویش دندان دائمی ایجاد می‌کند.
4. ارزیابی ارتودنسی
اگر دندان شیری دیر بیفتد، ممکن است فضای کافی برای رشد دندان دائمی بسته شود. در چنین شرایطی، ارتودنتیست می‌تواند با بررسی وضعیت فک و دندان‌ها، درمان‌هایی مانند:
-فضا نگهدار (Space Maintainer) برای حفظ جای خالی دندان
-یا درمان‌های ارتودنسی سبک در سنین پایین را توصیه کند تا از به‌هم‌ریختگی دندان‌های دائمی جلوگیری شود.
5. کشیدن دندان شیری
در مواردی که دندان شیری مانع رویش دندان دائمی شود یا دندان دائمی در مسیر دیگری شروع به رشد کرده باشد، ممکن است نیاز باشد دندانپزشک دندان شیری را به صورت کنترل‌شده بکشد.
این کار فقط توسط دندانپزشک انجام می‌شود و در بسیاری از موارد کمک می‌کند تا دندان دائمی راحت‌تر و در موقعیت درست رشد کند.
6. پیگیری‌های منظم
حتی پس از شروع درمان، کودک باید تحت ویزیت‌های دوره‌ای قرار گیرد. چرا که ممکن است روند رشد دندان‌های دائمی تغییر کند و نیاز به اقدامات اصلاحی جدید باشد. معمولاً توصیه می‌شود کودکان هر ۶ ماه یک‌بار توسط دندانپزشک کودکان معاینه شوند.
در مجموع، درمان دیر افتادن دندان شیری ترکیبی از تشخیص دقیق، حمایت تغذیه‌ای، بهداشت دهان، مداخله ارتودنسی یا کشیدن دندان شیری است. هرچه این اقدامات زودتر و به موقع انجام شوند، احتمال بروز مشکلات جدی مانند نامرتبی شدید دندان‌ها یا نیاز به ارتودنسی طولانی‌مدت در آینده کمتر خواهد شد.
چک‌لیست درمان دیر افتادن دندان شیری
اگر دندان‌های شیری کودک شما دیرتر از حد معمول می‌افتند، نگران نباشید. با دنبال کردن این چک‌لیست می‌توانید بهترین مراقبت را انجام دهید و در صورت نیاز اقدامات درمانی را به موقع شروع کنید:
– کارهایی که باید انجام دهید
معاینه دندانپزشکی منظم
از ۶ سالگی به بعد، هر ۶ ماه یک بار کودک خود را نزد دندانپزشک کودکان ببرید.
در صورت لزوم، عکس دندان (رادیوگرافی) تهیه کنید تا وجود دندان دائمی بررسی شود.
تقویت تغذیه کودک
-مصرف روزانه شیر، لبنیات، تخم‌مرغ، ماهی و سبزیجات سبز تیره برای تامین کلسیم و ویتامین D
-تشویق کودک به بازی در فضای باز برای دریافت نور خورشید
-رعایت بهداشت دهان و دندان
-مسواک زدن دوبار در روز با خمیر دندان مخصوص کودکان
-استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن فاصله بین دندان‌ها
-پیگیری وضعیت رویش دندان‌های دائمی
اگر دندان دائمی در حال رشد است اما دندان شیری هنوز نیفتاده، سریع به دندانپزشک مراجعه کنید.
در صورت کمبود فضا، ارتودنتیست می‌تواند راهکارهایی مثل فضا نگهدار پیشنهاد دهد.
مراجعه فوری در شرایط خاص
-اگر کودک تا ۷ سالگی هیچ دندان شیری را از دست نداده باشد
-اگر دندان شیری لق شده ولی مدت طولانی نیفتاده
-اگر دندان دائمی کج یا خارج از مسیر طبیعی در حال رشد است
کارهایی که نباید انجام دهید
هرگز دندان شیری را با دست یا ابزار خانگی نکشید. این کار می‌تواند باعث خونریزی، عفونت یا آسیب به دندان دائمی شود.
بی‌توجهی به تغذیه کودک ممنوع! کمبود کلسیم و ویتامین D می‌تواند روند رشد دندان‌ها را مختل کند.
نادیده گرفتن معاینات دندانپزشکی اشتباه بزرگی است. بسیاری از مشکلات دندانی در مراحل اولیه بدون درد هستند و فقط دندانپزشک می‌تواند آنها را تشخیص دهد.
گول ظاهر دندان‌ها را نخورید. حتی اگر دندان‌های کودک سالم به نظر برسند، ممکن است ریشه دندان شیری تحلیل نشده باشد یا دندان دائمی در مسیر رویش دچار مشکل شود.
با رعایت این چک‌لیست، والدین می‌توانند نقش مهمی در پیشگیری و درمان دیر افتادن دندان شیری ایفا کنند. مهم‌ترین نکته این است که هیچ‌وقت تأخیر در افتادن دندان شیری را نادیده نگیرید. مراجعه به موقع به دندانپزشک کودکان می‌تواند از مشکلات جدی‌تر مانند نامرتبی شدید دندان‌ها یا درمان‌های ارتودنسی پیچیده جلوگیری کند.
دکتر طالبیان‌پور؛ متخصص دندانپزشکی کودکان در شاهین‌شهر
اگر نگران دیر افتادن دندان‌های شیری کودک خود هستید و به دنبال یک دندانپزشک متخصص و باتجربه در شاهین‌شهر می‌گردید، دکتر طالبیان‌پور یکی از بهترین انتخاب‌ها برای شماست.
چرا مراجعه به دکتر طالبیان‌پور برای درمان دیر افتادن دندان شیری؟
👩⚕️ تخصص در دندانپزشکی کودکان
دکتر طالبیان‌پور با سال‌ها تجربه در حوزه دندانپزشکی اطفال، به خوبی می‌داند که چگونه روند رشد و افتادن دندان‌های شیری را بررسی کند و بهترین درمان را برای کودک انتخاب نماید.
📋 تشخیص دقیق علت دیر افتادن دندان شیری
با استفاده از معاینه تخصصی و در صورت نیاز رادیوگرافی، علت اصلی تأخیر (مانند مشکلات ژنتیکی، کمبود تغذیه‌ای یا عدم وجود دندان دائمی) شناسایی می‌شود.
🍎 راهنمایی در تغذیه و مراقبت‌های روزانه
والدین می‌توانند بهترین توصیه‌ها را در زمینه تغذیه سالم، مصرف کلسیم و ویتامین D و مراقبت‌های بهداشتی برای کمک به افتادن به‌موقع دندان‌های شیری دریافت کنند.
🦷 درمان‌های تخصصی و ایمن
از فضا نگهدار ارتودنسی گرفته تا کشیدن دندان شیری در موارد ضروری، تمام مراحل درمانی با روش‌های استاندارد و بدون آسیب به دندان‌های دائمی انجام می‌شود.
👨👩👧 محیطی دوستانه برای کودکان
مطب دکتر طالبیان‌پور با فضای کودک‌پسند طراحی شده تا تجربه دندانپزشکی برای کودک به جای ترسناک بودن، آرام و دوستانه باشد.
خدمات دکتر سعیده طالبیان‌پور در شاهین‌شهر
-درمان و پیشگیری از مشکلات دندانی کودکان
-مدیریت دیر افتادن دندان شیری
-درمان پوسیدگی دندان‌های شیری
-مشاوره ارتودنسی پیشگیرانه در سنین پایین
-آموزش به والدین برای مراقبت صحیح از دندان‌های کودک
چرا والدین شاهین‌شهری به دکتر طالبیان‌پور اعتماد می‌کنند؟
زیرا با مراجعه منظم به مطب ایشان می‌توانند مطمئن باشند که دندان‌های کودکشان در مسیر طبیعی و سالم رشد می‌کند و از مشکلاتی مثل نامرتبی شدید، پوسیدگی یا نیاز به ارتودنسی پیچیده در آینده پیشگیری می‌شود.
آدرس مطب: اصفهان، شاهین شهر، خیابان پروین اعتصامی، نبش فرعی 2 غربی، ساختمان الهیه، طبقه 2
رزرو وقت: 09052335324
✅ اگر کودک شما هنوز دندان شیری خود را از دست نداده و نگران رشد دندان‌های دائمی هستید، همین امروز با مطب دکتر طالبیان‌پور تماس بگیرید و یک وقت معاینه تخصصی رزرو کنید.