آیا نگران باورهای رایج درباره دندانهای شیری فرزندتان هستید؟ در این مطلب، متخصصان ما 10 شایعه متداول را بررسی کرده و حقایق مهم را برای شما روشن میکنند.
باورهای رایج درباره دندان کودکان که باید کنار بگذاریم
والدین عزیز، سلام. من دکتر سعیده طالبیان پور، متخصص دندانپزشکی کودک و نوجوان هستم. در طول سالها فعالیتم در این حوزه، بارها با نگرانیها و سوالات شما عزیزان در مورد سلامت دندانهای فرزندانتان مواجه شدهام. بسیاری از این نگرانیها ریشه در باورهای رایج دندان کودکان دارد که نسل به نسل منتقل شده اما با دانش امروز دندانپزشکی همخوانی ندارد. هدف من در این مطلب، روشن کردن برخی از این باورهای اشتباه و ارائه اطلاعات صحیح به شماست تا با آرامش و اطمینان بیشتری از لبخند زیبای فرزندتان مراقبت کنید.
باور شماره ۱: دندانهای شیری چون میافتند، اهمیت ندارند.
این یکی از خطرناکترین باورهای اشتباه است. دندانهای شیری نقشهای حیاتی و بسیار مهمی دارند:
- حفظ فضا برای دندانهای دائمی: هر دندان شیری، جای دندان دائمی زیرین خود را حفظ میکند. از دست دادن زودهنگام یک دندان شیری میتواند باعث نامرتبی دندانهای دائمی در آینده شود.
- کمک به جویدن و تغذیه: دندانهای سالم برای جویدن صحیح غذا و دریافت مواد مغذی ضروری هستند.
- رشد صحیح فک و صورت: وجود دندانهای شیری به رشد هماهنگ استخوانهای فک کمک میکند.
- کمک به تکلم: تلفظ صحیح بسیاری از حروف به وجود دندانهای جلویی بستگی دارد.
پوسیدگی دندان شیری میتواند باعث درد، عفونت و حتی آسیب به جوانه دندان دائمی زیرین شود. پس لطفاً به آنها به اندازه دندانهای دائمی اهمیت دهید.
باور شماره ۲: تا وقتی همه دندانها درنیامده، نیازی به مسواک زدن نیست.
کاملاً برعکس! مراقبت از بهداشت دهان باید قبل از رویش اولین دندان شروع شود. توصیه میشود بعد از هر بار شیر خوردن، با یک پارچه تمیز و مرطوب، لثههای نوزاد را به آرامی پاک کنید. به محض رویش اولین دندان، باید مسواک زدن را با یک مسواک انگشتی یا مسواک بسیار نرم و بدون خمیردندان (یا با خمیردندان بدون فلوراید به اندازه یک دانه برنج) شروع کنید.
باور شماره ۳: زود دندان درآوردن کودک، باعث زودتر خراب شدن دندانها میشود.
این باور هیچ پایه و اساس علمی ندارد. زمان رویش دندانها بیشتر به ژنتیک و روند رشد هر کودک بستگی دارد و هیچ ارتباطی با استحکام یا استعداد پوسیدگی آنها ندارد. چیزی که باعث پوسیدگی میشود، رعایت نکردن بهداشت، الگوی تغذیهای نامناسب و وجود باکتریهای پوسیدگیزا در دهان است، نه زمان رویش دندانها.
باور شماره ۴: پوسیدگی دندان ارثی است و کاری نمیتوان برایش کرد.
در حالی که ژنتیک میتواند در ساختار مینای دندان و ترکیبات بزاق نقش کوچکی داشته باشد، عامل اصلی پوسیدگی دندان، ژنتیک نیست. پوسیدگی یک بیماری عفونی و قابل انتقال است که توسط باکتریها و در حضور مواد قندی ایجاد میشود. عادات بهداشتی (مسواک زدن و نخ دندان) و رژیم غذایی، نقشی به مراتب بزرگتر و تعیینکنندهتر از ژنتیک دارند. پس هرگز ناامید نشوید و نگویید “دندانهای ما خانوادگی خراب است!”.
باور شماره ۵: آبمیوه برای دندانها ضرری ندارد چون طبیعی است.
متاسفانه آبمیوهها، حتی انواع طبیعی و خانگی آنها، حاوی مقادیر زیادی قند (فروکتوز) و اسید هستند. این ترکیب قند و اسید، محیطی عالی برای فعالیت باکتریهای پوسیدگیزا فراهم میکند. بهتر است به جای آبمیوه، خود میوه را به کودک بدهید که حاوی فیبر است و قند آن به سرعت جذب نمیشود. مصرف آبمیوه را به مقدار بسیار کم و همراه با وعدههای اصلی محدود کنید.
باور شماره ۶: اولین ویزیت دندانپزشکی باید بعد از ۳ سالگی باشد.
انجمنهای دندانپزشکی اطفال در سراسر جهان توصیه میکنند که اولین ویزیت دندانپزشکی کودک همزمان با رویش اولین دندان و حداکثر تا یک سالگی انجام شود. این ویزیت زودهنگام با هدف آشنایی کودک با محیط دندانپزشکی، بررسی اولیه سلامت دهان و دندان و از همه مهمتر، ارائه مشاورههای پیشگیرانه به شما والدین عزیز انجام میشود تا از بروز مشکلات در آینده جلوگیری کنیم.
باور شماره ۷: فلوراید برای کودکان مضر و سمی است.
فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که به عنوان مهمترین عامل در پیشگیری از پوسیدگی دندان شناخته میشود. این ماده باعث استحکام ساختار مینای دندان شده و آن را در برابر حملات اسیدی مقاومتر میکند. استفاده از فلوراید به میزان کنترل شده و مورد تایید دندانپزشک (مثلاً در خمیردندانها یا از طریق فلورایدتراپی در مطب) نه تنها مضر نیست، بلکه برای حفظ سلامت دندانهای کودکان ضروری است.
باور شماره ۸: نیازی به نخ دندان برای کودکان نیست.
به محض اینکه دو دندان در کنار هم روییدند و با هم تماس پیدا کردند، استفاده از نخ دندان لازم میشود. مسواک به تنهایی نمیتواند سطوح بین دندانی را تمیز کند و بسیاری از پوسیدگیها دقیقاً از همین نواحی شروع میشوند. کشیدن نخ دندان را به بخشی از روتین بهداشتی شبانه فرزندتان تبدیل کنید.
باور شماره ۹: اگر دندان کودک در اثر ضربه سیاه شد، خودش خوب میشود.
تغییر رنگ دندان شیری به خاکستری یا سیاه پس از ضربه، میتواند نشانه آسیب به عصب و عروق خونی داخل دندان باشد. گاهی این دندانها بدون ایجاد مشکل باقی میمانند، اما در برخی موارد ممکن است دچار عفونت شده و به جوانه دندان دائمی زیرین آسیب برسانند. در صورت مشاهده هرگونه تغییر رنگ پس از ضربه، حتماً برای معاینه به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید.
باور شماره ۱۰: شیر شبانه مادر یا شیر خشک باعث پوسیدگی نمیشود.
این یکی از شایعترین علل “پوسیدگی شیشه شیر” است. شیر (چه شیر مادر و چه شیر خشک) حاوی قند طبیعی لاکتوز است. وقتی کودک در طول شب مکرراً شیر میخورد و به خواب میرود، شیر در دهان او باقی مانده و جریان بزاق نیز در شب کاهش مییابد. این شرایط بهترین فرصت را برای باکتریها فراهم میکند تا دندانها را تخریب کنند. توصیه اکید میشود پس از رویش دندانها، از خواباندن کودک با شیشه شیر پرهیز کرده و بعد از آخرین وعده شیر شب، دندانهای او را مسواک بزنید یا حداقل با یک پارچه مرطوب تمیز کنید.
والدین گرامی، آگاهی شما قدرتمندترین ابزار برای حفظ سلامت دندانهای فرزندتان است. امیدوارم با رفع این باورهای رایج دندان کودکان، توانسته باشم به شما در این مسیر کمک کنم. به یاد داشته باشید که پیشگیری همیشه بهتر، آسانتر و کمهزینهتر از درمان است. هرگز در پرسیدن سوالات خود از دندانپزشک متخصص کودکتان تردید نکنید. ما اینجا هستیم تا همراه شما باشیم.
سوالات متداول والدین
آیا واقعاً باید نگران دندانهای شیری باشیم؟ به هر حال میافتند!
بله، بسیار زیاد. دندانهای شیری نقشهای حیاتی دارند؛ از جمله حفظ فضا برای دندانهای دائمی، کمک به جویدن صحیح و تکلم، و هدایت رشد فک. پوسیدگی دندان شیری میتواند باعث درد، عفونت و حتی آسیب به دندان دائمی زیرین شود.
چه زمانی باید فرزندم را برای اولین بار نزد دندانپزشک ببرم؟
توصیه میشود اولین ویزیت دندانپزشکی همزمان با رویش اولین دندان و حداکثر تا یک سالگی کودک انجام شود. این ویزیت زودهنگام بیشتر جنبه پیشگیرانه و مشاورهای دارد و به شما کمک میکند تا از بروز مشکلات آینده جلوگیری کنید.
دندان فرزندم در اثر ضربه سیاه شده است. آیا باید کاری انجام دهم؟
بله، حتماً. تغییر رنگ دندان به خاکستری یا سیاه پس از ضربه میتواند نشانه آسیب به عصب دندان باشد. برای جلوگیری از عفونت احتمالی و آسیب به جوانه دندان دائمی، ضروری است که در اسرع وقت برای معاینه به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید.
لبخندی سالم، آیندهای درخشان: آماده پاسخگویی به شما هستیم
اطلاعات متناقض میتواند گیجکننده باشد. اجازه دهید با یک مشاوره تخصصی یا رزرو نوبت حضوری، آرامش خاطر را به شما هدیه دهیم و بهترین مسیر را برای سلامت دندانهای فرزندتان مشخص کنیم.
